Το στοματογναθικό σύστημα αποτελείται από τις δύο γνάθους που φέρουν τα δόντια, την άνω και την κάτω γνάθο.
Η κάτω γνάθος είναι το μόνο κινητό οστούν του κρανίου και ενώνεται με το κρανίο μέσω των κροταφογναθικων διαρθρώσεων. Το μϋικό σύστημα που είναι γύρω από τις γνάθους, δίνει την κίνηση της κάτω γνάθου και συντελείται η λειτουργία της μάσησης και ομιλίας.
Το σύστημα αυτό, δηλαδή η κροταφογναθική διάρθρωση, τα δόντια (σύγκλειση) και οι μύες, θα πρέπει να λειτουργούν αρμονικά, δηλαδή να υπάρχει άριστη συνεργασία μυών - δοντιών (σύγκλειση) και κροταφογναθικής διάρθρωσης.
Η αρμονία αυτή πολλές φορές διαταράσσεται από διάφορα αίτια είτε τραυματικά είτε με σφίξιμο και τρίξιμο των δοντιών (βρυγμός) κ.λ.π. Τότε το κροταφογναθικό σύστημα δυσλειτουργεί, με συμπτώματα που εκδηλώνονται συνήθως στην κροταφογναθική διάρθρωση, είτε με πόνο σε αυτή είτε με μεμονωμένο άνοιγμα του στόματος είτε με διάφορους ήχους (clicking).
Μπορεί να έχουμε πονοκεφάλους από υπερλειτουργία των μυών ή ακόμη και αποτριβή στα δόντια από το σφίξιμο και το τρίξιμο κατά τον βραδινό ύπνο (βρυγμός).
Η θεραπεία συνήθως είναι η τοποθέτηση μιας πλαστικής κινητής διαφανούς πλάκας στα δόντια (νάρθηκα), που συντελεί στη μυοχαλάρωση αλλά και στη προστασία των δοντιών.
Πέρα από τον νάρθηκα και ανάλογα με την περίπτωση κάθε ασθενή, μπορεί να δοθούν και κάποιες ασκήσεις.
Σκοπιμότητα του νάρθηκα
Ο νάρθηκας χρησιμοποιείται σαν ένα μέσο για την θεραπεία των μυϊκών δυσλειτουργιών των παθήσεων της κροταφογναθικής διαρθρώσεως. Ο σπουδαιότερος σκοπός του νάρθηκα είναι να σταθεροποιήσει τη σύγκλειση των δοντιών, να ανακουφίσει τις κροταφογναθικές διαρθρώσεις, να ξεκουράσει τους μύες της μασήσεως και της περιοχής γενικά και να εμποδίσει τέλος την αποτριβή των δοντιών στις περιπτώσεις βρυγμού.
Χρήση του νάρθηκα
Ο νάρθηκας θα χρησιμοποιείται κατά την διάρκεια μιας περιόδου η οποία μπορεί να κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες μέχρι μερικούς μήνες, ανάλογα με το είδος και τη μορφή των ενοχλημάτων. H χρήση του νάρθηκα θα γίνεται κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας αλλά καμιά φορά μπορεί να είναι απαραίτητη η χρήση του και κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τυχόν δυσαρέσκειες ή προβλήματα
Αν και η κατασκευή του νάρθηκα είναι προσεγμένη, είναι δυνατόν να δημιουργήσει στην αρχή της χρήσεως του μικρά προβλήματα. Με άλλα λόγια ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί τον νάρθηκα ογκώδη και ακαλαίσθητο τα πρώτα 24ωρα μαζί με μια αίσθηση "αναγούλας" ή αυξημένη παραγωγή σάλιου.
Ο νάρθηκας εξαιτίας της κατασκευής του μπορεί να πιέζει ορισμένα δόντια, με αποτέλεσμα ο ασθενής να τα αισθάνεται "μουδιασμένα" κυρίως το πρωί, μετά από τον ύπνο. Είναι δυνατόν επίσης να προκληθεί ασυναίσθητα δάγκωμα των παρειών.
Όλα τα παραπάνω προβλήματα και δυσαρέσκειες, εξαφανίζονται όταν ο ασθενής αρχίζει να συνηθίζει τον νάρθηκα. Αν όμως παρ' όλα αυτά τα προβλήματα συνεχιστούν, ακόμη και μετά από μερικά 24ωρα και είναι τόσο έντονα, ώστε ο ασθενής να μην μπορεί να χρησιμοποιήσει τον νάρθηκας, θα πρέπει να ενημερώνει τον Οδοντίατρο, ο οποίος θα ρυθμίσει κατάλληλα τον νάρθηκα.
Όταν το πρωί ο ασθενής βγάλει τον νάρθηκα νιώθει ότι κάτι παράξενο συμβαίνει με το "κλείσιμο των δοντιών του", σαν δηλαδή αυτά να μην μπορούν να συνταιριαστούν μεταξύ τους όπως πρέπει. Αυτό όμως δεν είναι παράξενο ούτε και θα πρέπει να ανησυχεί ή να προβληματίζει γιατί είναι το αποτέλεσμα της χαλαρωσης που έχει αρχίσει να γίνεται στους μύες της περιοχής.
Συνήθως η θεραπεία με το νάρθηκα, συνοδεύεται και από μια ρύθμιση της σύγκλεισης των δοντιών για την καλύτερη σταθεροποίηση της.
Περιποίηση του νάρθηκα
Η χρήση του νάρθηκα προϋποθέτει σχολαστική καθαριότητα του στόματος. Πριν ο νάρθηκας τοποθετηθεί στο στόμα να πλένονται πολύ καλά. Αν και ο νάρθηκας δεν χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια των γευμάτων, παρ' όλα αυτά πάντοτε προσκολλώνται επάνω του διάφορα μικρόβια. Γι' αυτό λοιπόν, θα πρέπει ο νάρθηκας να καθαρίζεται καθημερινά με οδοντόβουρτσα και οδοντόπαστα.
Όταν δεν χρησιμοποιείται θα πρέπει να διατηρείται σε νερό.
Προσοχή: Τον νάρθηκα θα πρέπει να τον έχει ο ασθενής μαζί σε κάθε εξέταση που θα γίνεται στη διάρκεια της θεραπείες.