Τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να έχουν συνέπεια στη φροντίδα των δοντιών τους, που είναι πολύτιμη και θα τα ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή. Η εμφάνιση των νεογιλών δοντιών γίνεται περίπου 6 μήνες μετά τη γέννηση ενώ ολοκληρώνεται περίπου στους 30 μήνες. Τα νεογιλά δόντια είναι 20 (10 στην κάθε γνάθο), εξασφαλίζουν τη μάσηση, διαμορφώνουν την ομιλία, βοηθούν στη σωστή ανάπτυξη της γνάθου και του προσώπου και προετοιμάζουν την ανατολή των μόνιμων δοντιών.

Τα νεογιλά όπως και τα μόνιμα δόντια, τα οποία αρχίζουν να εμφανίζονται στο στόμα στην ηλικία των 6 ετών, αντιμετωπίζουν τους ίδιους κινδύνους.

Η πρώτη επίσκεψη θα πρέπει να γίνει όταν το παιδί φτάσει στην ηλικία των 3 - 4 ετών, όταν δηλαδή ολοκληρωθεί η εμφάνιση όλων των νεογιλών δοντιών. Σκοπός είναι να ελεγχθεί η φυσιολογική εμφάνιση των δοντιών και η κατάσταση τους (αν υπάρχει τερηδόνα).

Η επόμενη επίσκεψη θα γίνει στην ηλικία των 5 - 6 ετών όταν η ψυχολογική και νοητική ανάπτυξη του παιδιού επιτρέπουν την συνεργασία του σε απλές οδοντιατρικές εργασίες, αν έχει ανάγκη το παιδί και εφόσον βέβαια δεν έχουν εντοπιστεί προβλήματα από τους γονείς στο μεσοδιάστημα από την δεύτερη επίσκεψη. Σκοπός και πάλι είναι ο επανέλεγχος για την κατάσταση των δοντιών.

Έκτοτε οι επισκέψεις θα πρέπει να γίνονται ετήσιες και πάντα ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού για επανελέγχους και προσαρμογή των προληπτικών προγραμμάτων.

Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί η τακτική φθορίωση των δοντιών. Το φθόριο έχει την μοναδική ιδιότητα να κάνει την αδαμαντίνη λιγότερο διαλυτή από τα οξέα των μικροβίων, άρα να αντέχει περισσότερο.

Ακόμη μπορεί να επιδιορθώσει κάποια μικρή αρχική βλάβη της αδαμαντίνης. Σε μορφή ζελέ τοποθετείται πάνω στα δόντια με ειδικά δισκάρια έχοντας γεύση φρούτων για να είναι εύληπτο από τα παιδιά. Το φθόριο αυξάνει την προστασία από την τερηδόνα 50-60%.

Το φθόριο έχει την μοναδική ιδιότητα να κάνει την αδαμαντίνη λιγότερο διαλυτή από τα οξέα των μικροβίων, άρα να αντέχει περισσότερο. Τέλος σημαντικό ρόλο παίζουν οι διατροφικές συνήθειες. Γλυκά, αναψυκτικά με ζάχαρη ή ανθρακικό και κολλώδεις τροφές χωρίς ίνες καταστρέφουν εύκολα τα δόντια.

H εφαρμογή προληπτικών προγραμμάτων στα παιδιά (προληπτικές εμφράξεις, sealants, φθορίωση και ακόμη μικρές ορθοδοντικές διορθώσεις έχουν σαν αποτέλεσμα όταν το παιδί ενηλικιωθεί να έχει δείκτη τερηδόνας και περιοδοντίου μηδέν (0) και να μην έχει ανάγκη ορθοδοντικής θεραπείας.

Εάν παρατηρήσουμε τα δόντια μας θα διαπιστώσουμε ότι δεν αποτελούνται από λείες επιφάνειες αλλά έχουν πολύπλοκη μορφολογία. Ιδιαίτερα στα πίσω δόντια οι οριζόντιες επιφάνειες που συμμετέχουν στη μάσηση έχουν έντονες σχισμές και φύματα. Οι επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ανάλογα με την ανατομία των δοντιών ακόμα και το σχολαστικό βούρτσισμα δεν μπορεί να απομακρύνει τα μικρόβια που έχουν παγιδευτεί μέσα στις σχισμές των μασητικών επιφανειών. Αυτές οι διάφορες ανωμαλίες των δοντιών προσφέρουν ένα ιδανικό καταφύγιο στα μικρόβια ιδίως στις νεαρές ηλικίες, τα οποία πολλαπλασιάζονται και αναπτύσσουν την επιβλαβή δράση τους.

Στο σοβαρό αυτό πρόβλημα υπάρχει η λύση των sealants ή προληπτικές εμφράξεις οπών και σχισμών. Αυτά είναι λεπτές μεμβράνες που καλύπτουν, φράζουν τις οπές και τις σχισμές των δοντιών. Με τον τρόπο αυτό εμποδίζεται η συσσώρευση μικροβίων στις ευπαθείς αυτές περιοχές. Τα sealants εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο στα παιδιά ως προληπτικό μέτρο. Και μιας και αναφερόμαστε στα παιδιά δεν πρέπει να παραλείπουμε την τακτική φθορίωση των δοντιών κάθε έξι μήνες.

Τα νεογιλά δόντια είναι οι οδηγοί που θα βοηθήσουν στην ομαλή ανατολή των μόνιμων δοντιών, η παραμέληση της στοματικής υγιεινής σε αυτήν την περίοδο μπορεί να είναι καταστροφική. Τα νεογιλά δόντια έχουν πολλές φορές ταχέως εξελισσόμενες βλάβες, η πιθανή απώλεια νεογιλών δοντιών δημιουργεί συνήθως ορθοδοντικά προβλήματα.

Είναι προτιμότερο να διορθώσεις μια μικρή βλάβη νωρίς παρά όταν αυτή εξελιχθεί. Σε κάθε περίπτωση ο οδοντίατρος είναι εκείνος που θα καθοδηγήσει με προληπτικά προγράμματα τη στοματική φροντίδα σε όλη την πορεία κατά την ανάπτυξη του παιδιού μέχρι και την ενηλικίωση του και συγχρόνως θα ελέγξει τη φυσιολογική ανάπτυξη των γνάθων και εάν έχουν επηρεασθεί από συνήθειες η έξεις του παιδιού (δάγκωμα μολυβιού κλπ).

Να θυμάστε ακόμη ότι ένα παραμελημένο στόμα μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία λοιμώξεων, οι οποίες ενδεχομένως να απειλήσουν γενικότερα την υγεία του οργανισμού του παιδιού.

Ο παιδοδοντίατρος έχει εκπαιδευτεί επίσης στην ψυχολογία του παιδιού και ξέρει να το χειρίζεται. Είναι λογικό λοιπόν εκείνος να καθοδηγήσει τους γονείς στον τρόπο προσαρμογής του παιδιού σε σωστή σχέση με το θέμα της στοματικής υγείας.

Όταν ένα παιδί μάθει τη σωστή φροντίδα του στόματος σε μικρή ηλικία σίγουρα θα συνεχίσει την ίδια τακτική σε όλη του τη ζωή.

Επίσης είναι σημαντικό να μάθει να αντιμετωπίζει τον οδοντίατρο σαν φίλο, η στοματική φροντίδα θα πρέπει να είναι κομμάτι της ψυχαγωγίας, μέρος του παιχνιδιού και να αντιμετωπίζεται ανάλογα και από τους γονείς.

Η καλή κατάσταση της στοματικής κοιλότητας και των δοντιών αυξάνει την αυτοπεποίθηση και παρέχει στο παιδί μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Άλλωστε το πιο όμορφο, πιο συγκινητικό και ελπιδοφόρο θέαμα δεν είναι τίποτα άλλο από ένα υγιές και πλατύ παιδικό χαμόγελο.